Μπόζε, Ζαγκαντίς Σάντρα

(Καλκούτα 1858 – Γκιριντίχ, Βεγγάλη 1937). Ινδός φυσικός και φυσιολόγος. Σπούδασε στο Σεντ Ξαβιέ Κόλετζ της Καλκούτας και στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου ανακηρύχτηκε υφηγητής το 1896. Ανέπτυξε την ερευνητική δραστηριότητά του ως καθηγητής των φυσικών επιστημών στο Πρεζίντενσι Κόλετζ και μετά ως ιδρυτής και διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών Μπόζε στην Καλκούτα. Πραγματοποίησε σημαντικές έρευνες στο πεδίο του ηλεκτρομαγνητισμού, επαληθεύοντας τους νόμους της ανάκλασης, της διάθλασης και της πόλωσης των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Το 1925, κατά τη μελέτη της ακτινοβολίας του μέλανος σώματος, εφήρμοσε για πρώτη φορά τις αρχές μιας στατιστικής που ισχύει για ένα σύνολο δυσδιάκριτων στοιχειωδών σωματιδίων, η οποία γενικεύτηκε από τον Αϊνστάιν και έλαβε το όνομα «στατιστική των Μ.-Αϊνστάιν». Τα στοιχειώδη σωματίδια που ακολουθούν τη στατιστική των Μ. και Αϊνστάιν δεν υπακούουν στην «απαγορευτική αρχή του Πάουλι». Η στατιστική των Μ. και Αϊνστάιν εφαρμόζεται ακόμα και στα σύνθετα σωμάτια που αποτελούνται από έναν ακέραιο αριθμό στοιχειωδών σωματιδίων. Στη φυσιολογία ο Μ. εισήγαγε νέες πειραματικές μεθόδους για τη μελέτη της αύξησης των φυτών και για την έρευνα επί των εξωτερικών παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη και τη ζωή των φυτών.